Audiodeskrypcja to słowo pochodzące z języka łacińskiego – audio oznacza dźwięk, z a descriptio lączy się z rysowaniem, opisywaniem. Aktualnie używane jest do opisania techniki polegającej na przekazywaniu drogą audio treści wizualnych osobom niewidomym i niedowidzącym.
Audiodeskrypcja często kojarzona jest wyłącznie z filmem i teatrem, jednak dotyczy szerzej pojętej sztuki i wydarzeń wizualnych, także malarskich czy sportowych.
Osoby niewidome mogą dzięki tej technice oglądać dzieła w muzeach – służą temu nagrane ścieżki dźwiękowe. Bardzo ważny jest sposób tworzenia opisu pozwalający osobie niewidomej na wyobrażenie sobie każdego elementu danego dzieła sztuki.
W przypadku filmów i seriali audiodeskrypcja jest dodaną ścieżką dźwiękową pomiędzy dialogami. Przedstawia ona takie elementy jak stroje aktorów, inscenizacja, scenografia, gra aktorska, barwy, światło. W teatrze natomiast audiodeskrypcja jest odczytywana na żywo, a sceny są opisywane między dialogami. Podobnie audiodeskrypcja przebiega w przypadku widowisk sportowych. a osoby niewidome otrzymują opis dokładnych lokalizacji sportowców na boisku, ich wyglądu, biorących udział w akcji uczestników. Często też należy powtarzać wynik meczy, podawać czas gry, oraz opisywać co dzieje się na trybunach.
Technika powstała w 1981 roku a jej twórcami byli: niewidoma od dziecka Margaret Pfanstiehl oraz jej mąż. Premierowa prezentacja tej techniki miała miejsce w waszyngtońskim teatrze Arena Stage. Do Europy ta innowacyjna technologia dotarła pod koniec lat 80-tych. Potem stopniowo do audiodeskrypcji wprowadzano nowinki techniczne.
Także w Polsce jest znana i staje się coraz bardziej powszechnie dostępna. jej upowszechnianiem zajmuje się między innymi Wrocławska Fundacja Katarynka.
Celem jej działań jest dostosowywania szeroko pojętych dóbr kultury do potrzeb osób niepełnosprawnych, głównie niewidomych i niedowidzących, a także inicjowanie i wspieranie działań służących rozwojowi życia kulturalnego.
Grafika należy do Fundacja Katarynka | Facebook
Fundacja działa nieodpłatnie na rzecz osób niepełnosprawnych, wyrównywania szans tych osób i ich rodzin w dostępie do materialnych dóbr kultury, dostępie do sztuki i wszelkich przejawów artystycznej myśli twórczej, w dostępie do obiektów użyteczności publicznej ( muzeów, teatrów, urzędów, obiektów sakralnych, zabytkowych itp. ).
Akcje zrealizowane w ramach projektu “Kultura dla wszystkich” na terenie Wrocławia to między innymi pokazy filmowe z audiodeskrypcją i napisami dla niesłyszących w kinie Nowe Horyzonty oraz Dolnośląskim Centrum Filmowym, spektakle teatralne z audiodeskrypcją i tłumaczeniem na język migowy w Teatrze Polskim we Wrocławiu, Wrocławskim Teatrze Współczesnym, Wrocławskim Teatrze Lalek i Centrum Sztuki Impart.
Grafika należy do Fundacja Katarynka | Facebook
Oprowadzania z audiodeskrypcją i tłumaczeniem na język migowy we wrocławskich muzeach: Muzeum Poczty i Telekomunikacji, Muzeum Archeologicznym, Pawilonie Czterech Kopuł, Muzeum Etnograficznym i Synagodze pod Białym Bocianem, a także po Starym Cmentarzu Żydowskim.
Niezależnie od tego czy słabo widzisz, czy nie słyszysz najlepiej, to jednak nie wyklucza Cię z czynnego udziału w kulturze mówią.
W czasie kilkutygodniowych warsztatów niepełnosprawna młodzież, którą zaprosiliśmy do udziału w projekcie stworzyła animowaną bajeczkę o zwierzętach na podstawie wierszy Jana Brzechwy. Żeby było trudniej, dzieciaki głuche i słabosłyszące tworzyły ścieżkę dźwiękową do tej produkcji, a dzieci słabowidzące przygotowały scenografię i postacie poszczególnych bohaterów.
Oczywiście nie byłoby to możliwe gdyby nie współpraca z profesjonalistami, ale także w przypadku dzieci pełnosprawnych ich pomoc byłaby niezbędna. Towarzyszyli nam fantastyczni muzycy z wrocławskiego zespołu Hurt i Fundacja Alarm Cykliczny. Wspierali nas również graficy i animatorzy skupieni wokół pracowni ACZTERY i Fundacja Hasco-Lek.
***
Więcej o działalności Fundacji Katarynka można się dowiedzieć na stronach:
Fundacja Katarynka – Tworzymy Dostępną Kulturę!
