Dla trwałości wszelkich wspólnot szalenie ważna jest tożsamość, która jest pochodną wspólnej tradycji i kultury. To one dają ludziom możliwość identyfikowania innych ludzi jako „swoich”, jako ludzi jakoś nam bliskich – ludzi, których rozumiemy, którzy są nam bliscy. Dlatego warto dbać o swoją tradycję i kulturę, gromadzić, przechowywać i przekazywać młodym pokoleniom, by mogły się identyfikować jako członkowie tej samej wspólnoty. Taką właśnie działalność na Dolnym Śląsku prowadzi Fundacja Ważka, której zadaliśmy kilka pytań.

Źródło fotografii https://www.facebook.com/fundacjawazka/

ONAS - Jaki jest cel badań prowadzonych przez Fundację Ważka?

Fundacja Ważka - Z początku kierowała nami chęć ocalenia od zapomnienia opowieści o tym, jak dawniej wyglądało życie na dolnośląskiej wsi. Niezwykle ciekawe okazały się historie życia poszczególnych osób - każda z nich jest niepowtarzalna, a jednocześnie każda z nich powiązana jest ze sobą motywem przesiedlenia, przyjazdu na Ziemie Zachodnie. Niezwykle ciekawe są również opowieści o oswajaniu tej „nowej przestrzeni", budowaniu własnej tożsamości.  W trakcie kolejnych lat prowadzenia badań okazało się, że wiedza o współczesnej historii Dolnego Śląska jest bardzo słabo znana, a jednocześnie wiele osób poszukuje swoich korzeni, ma silną potrzebę określenia skąd jestem, skąd pochodzi moja rodzina. Badania zaczęły stały się więc ważnym przyczynkiem do prowadzenia działań edukacyjnych i popularyzatorskich wokół niematerialnego dziedzictwa Dolnego Śląska. 

Źródło filmu http://fundacjawazka.org/aktualnosci/

ONAS - W jaki sposób odnajdujecie Państwo twórców ludowych i przedmioty sztuki ludowej, zwłaszcza zabytkowe?

Fundacja Ważka - Staramy się wyszukiwać takie osoby w internecie, często na stronach gmin czy gminnych ośrodków kultury można trafić na informacje o nich, a podczas badań terenowych po prostu pytamy w wiejskim sklepie, w urzędzie gminy. Zwykle udaje się w te sposób namierzyć miejscowych rękodzielników, artystów czy osoby zajmujące się nieprofesjonalną twórczością. Nie koncentrujemy się na poszukiwaniu przedmiotów zabytkowych, owszem są one niezwykle interesujące, ale równie ważne są współcześnie powstające dzieła - eklektyczne, łączące tradycję i współczesne trendy DIY.

Źródło fotografii https://www.facebook.com/fundacjawazka/

ONAS - W jaki sposób Fundacja Ważka popularyzuje tradycję ludową i jakie są tego efekty?

Fundacja Ważka - Głównie poprzez wydawnictwa - takie jak płyty z muzyką tradycyjną, filmy dokumentalne oraz warsztaty z dziećmi, młodzieżą i seniorami. Od kilku lat rozwijamy również archiwum społeczne - Dolnośląskie Archiwum Tradycji (http://fundacjawazka.org/zbiory/).  W archiwum zebrane są nagrania audio, wideo, fotografie i inne dokumenty będące wynikiem badań terenowych Fundacji Ważka prowadzonych od roku 2012 przede wszystkim na Dolnym Śląsku. Kolekcja koncentruje się głównie wokół niematerialnego dziedzictwa kulturowego tego regionu. Gromadzi m.in. wywiady biograficzne, prywatne fotografie, pamiątki, dokumentację tradycyjnego rękodzieła, nagrania muzyki i pieśni, a także lokalnie obchodzone święta i festyny.  

Źródło fotografii https://www.facebook.com/fundacjawazka/

ONAS - Jak wyglądają warsztaty animacyjne i edukacyjne prowadzone przez fundację i do kogo są adresowane?

Fundacja Ważka - Głównie są to warsztaty wędrowne - w różnych miejscowościach na Dolnym Śląsku, czasem 1-2 dniowe, czasem nawet tygodniowe. Zawsze staramy się wyjść od historii rodzinnych uczestników naszych warsztatów. Potem, w przystępny i zrozumiały dla młodego odbiorcy sposób, przybliżamy historię Dolnego Śląska w ostatnim stuleciu. Oprócz tego chodzimy na spacery etnograficzne, robimy zdjęcia, uczymy się robić wywiady, spotykamy się z najstarszymi mieszkańcami wsi czy miasteczka. Fajnie jest, jeżeli po warsztatach zostaje jakiś materialny ślad - wspólnie z uczestnikami naszych warsztatów zrobiłyśmy do tej pory filmy animowane, filmy dokumentalne, grę "Oleśnickie memory", narzędziownik "Odkrywnik oleśnicki", filmy dokumentalne i kilka wystaw złożonych ze zdjęć i pamiątek. Pracujemy głownie z dziećmi i młodzieżą, ale również z seniorami. 

Źródło fotografii https://www.facebook.com/fundacjawazka/

ONAS - Czy propagując sztukę i kulturę ludową współpracujecie Państwo z placówkami edukacyjnymi i kulturalnymi oraz organizacjami pozarządowymi? Jeśli tak, to jaką formę ma ta współpraca?  

Fundacja Ważka - Staramy się zachęcać placówki kulturalne i edukacyjne do przyjrzenia się własnemu niematerialnemu dziedzictwu kulturalnemu - docenienia lokalnie działających zespołów ludowych (z pewnością mają też w repertuarze pieśni tradycyjne przywiezione przez najstarszych mieszkańców), wspierania KGW, nagrania opowieści najstarszych mieszkańców, zebrania starych dokumentów i fotografii, urządzenie izby regionalnej.

Zbiory udokumentowane przez Fundację Ważka, oraz relacje z jej działań można znaleźć na stronach:

http://www.fundacjawazka.org

https://www.facebook.com/fundacjawazka/