Muzyka ludowa kojarzy nam się obecnie tylko z występami scenicznymi, dożynkami i innymi imprezami ludowymi, albo jakimiś festiwalami folklorystycznymi, ale nie z potańcówkami, a zwłaszcza w mieście! Wydaje się, że zabawy taneczne przy muzyce granej przez ludową kapelę to jakiś relikt zamierzchłej przeszłości, kiedy jeszcze nie pojawiły się dyskoteki. A jednak na Śląsku znalazła się grupa pasjonatów kultury ludowej, która postanowiła przywrócić tą tradycję i zrobiła to z powodzeniem. Grupa ta przyjęła nazwę Śląsk Folkowy, a o jej działalności rozmawialiśmy z Panią Kasią Dudziak.

ONAS - Czym jest Śląsk Folkowy?

Kasia Dudziak - Śląsk Folkowy jest nieformalnym stowarzyszeniem ludzi, których pasją jest kultura tradycyjna, w szczególności muzyka i taniec to element, który nas połączył. Działamy przede wszystkim, aby w innych zaszczepiać pasję do tańca polskiego w formach niestylizowanych, czyli nie takich, jak oglądamy je na scenie w wykonaniu zespołów pieśni i tańca, ale takich jak tańczono rzeczywiście na wsi, dla radości jaka z tego płynie i wspólnoty którą budowano.

ONAS - W jaki sposób współdziałają ze sobą zespoły tworzące Śląsk Folkowy i jakie korzyści daje takie współdziałanie?

Kasia Dudziak - Przede wszystkim przyświeca nam ten sam cel, ale wykonawczo jesteśmy już często zupełnie różni. Dzięki temu całą potańcówkę możemy ogrywać sami, zachowując bardzo dużą różnorodność w doborze repertuaru. Należy zacząć od tego, że jeszcze 5 lat temu na potańcówki musieliśmy zapraszać zespoły z Krakowa i odbywały się one bardzo rzadko. Jednym z celów, który przyświecał założeniu Śląska Folkowego była samowystarczalność, stąd ludzie, którzy tworzyli dotąd zespoły śpiewacze, albo wyłącznie instrumentalne,  zaczęli tworzyć wspólnie nowe byty. Każdy członek takiej kapeli wnosi ze sobą nowe pomysły, energię, manierę wykonawczą. Możliwość rotacji w różnych składach powoduje, że ciekawego tanecznego repertuaru ciągle przebywa.

ONAS - Folk to bardzo szerokie pojęcie i często oznacza tylko inspirację elementami folklorystycznymi. Jak to wygląda w przypadku zespołów z Śląska Folkowego?

Kasia Dudziak - Są i takie, dla których próba rekonstrukcji tradycji jest najistotniejszą drogą, oraz takie, dla których energia i improwizacja to klucz do działalności. Wszystkie zespoły czerpią ze źródeł, ale interpretują je na swój sposób. Nieustannie wszyscy prowadzimy badania i uczymy się od wiejskich muzykantów, nie tylko ze Śląska. Kluczowym jest kontakt z żywym przekazem. Nuty wiele fałszują, nagranie jest tylko jedno, a wykonanie żywego muzyka pokazuje to, co poza muzycznym "tekstem" jest najważniejsze- żywiołowość, umiejętność obrabiania tematu, technikę, indywidualny styl. Myślę, że niektórym z nas trudno byłoby odrzucić fakt, że wychowaliśmy się w kulturze miejskiej i elektronicznej muzyce globalnej wioski, więc kiedy czujemy, że możemy sobie pozwolić na odpłynięcie w stronę nowoczesnych stylów bez utraty tanecznego "flow", to po prostu to robimy.

ONAS - Skąd czerpiecie Państwo motywy muzyczne i czy są to motywy śląskie, czy jakieś inne?

Kasia Dudziak - Wiele melodii pozyskujemy od muzykantów na warsztatach, spotkaniach śpiewaczych, różnego typu zajazdach i spotkaniach.  Innym źródłem są nagrania dostępne na płytach, w archiwaliach. Ostatnie źródło to zbiory, szczególnie ważne na Śląsku, gdzie niestety nie dotarł Oskar Kolberg. Korzystamy ze zbiorów m.in. Józefa Lompy, S.Bystronia, S. Wallisa, J. Rogera i oczywiście A. Dygacza.

ONAS - Czy występy zespołów z Śląska Folkowego mają charakter komercyjny, czy może także non profit?

Kasia Dudziak - I takie i takie. Bardzo często działamy społecznie- sami tworzymy eventy. Jeśli pojawiają się bilety, zwykle gażę przeznaczamy na występ gości z zewnątrz, bądź wynagrodzenie prowadzących warsztaty. Ale oczywiście proszeni jesteśmy o przygotowanie różnych eventów i wtedy zwykle otrzymujemy wynagrodzenie. Dla wielu z naszych muzyków jest to źródło utrzymania, więc nie mogłoby być inaczej.

ONAS - Proszę opowiedzieć coś więcej o Śląskim Taborze.

Kasia Dudziak - "Tabory Domu Tańca" to bardzo specyficzna instytucja, która zrodziła się na Węgrzech. Na wzór węgierki tabory pojawiły się również w Polsce. Po latach uczestniczenia w taborach innych regionów postanowiliśmy również zorganizować takie spotkanie w środku lata, z warsztatami muzycznymi (instrumentalne, śpiewacze), tanecznymi (tańce śląskie, tańce polskie dla początkujących) i kulturowymi (gra w skata, szycie śląskiej kiecki, spotkania z gwarą), podczas których uczestnicy z całej Polski będą mieli okazję poznać trochę śląskiej kultury. O kulturze Górnego Śląska w Polsce, ale też u nas, niewiele wiemy, wbrew pozorom. To nie są rzeczy, których uczymy się w szkole. Wnikliwsi wiedzą również, na ile daleko i na ile blisko jednocześnie bywają popularne "haimaty" w stosunku do tradycyjnej muzyki Śląska. Mało kto wie, że to co nazywamy na pierwszy rzut oka "strojem śląskim", to strój rozbarski, czyli z Rozbarku, niewielkiego regionu należącego do dzisiejszego Bytomia, a oprócz niego było jeszcze wiele przeróżnych odmian gorsetów, kiecek, czepców, purpurek, jakli, galand czy wieńców. Dlaczego na Śląsku tańczyło się tak a nie inaczej, czym wyróżnia się śląska melodyka, śląski sposób śpiewu, jak bardzo różna jest śląska gwara zależnie od regionu?... to są obszary do nieustannych poszukiwań i odkryć, które pragniemy pokazywać na Śląsku jak i na zewnątrz. Dlatego w tym roku mamy zamiar ponownie zaprosić gości do Ornontowic, aby wspólnie eksplorować historię, muzykę i zabawę.

Śląsk Folkowy:  http://slaskfolkowy.pl/