7 stycznia minęła setna rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego - którego niepowtarzalny, indywidualny styl uczynił jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów XX wieku. Był malarzem, rysownikiem, scenografem, filozofem, teologiem prawosławnym, pedagogiem i wybitnym twórcą ikon. 

“Łączył sacrum i profanum, figurację i abstrakcję, kulturowe tradycje Wschodu i Zachodu – kreując własny świat zapisał się w polskiej historii sztuki jako malarz „pogranicza” i człowiek renesansu. Malował akty i ikony, abstrakcje, portrety, pejzaże, martwe natury, wnętrza z postaciami, wyposażenia i polichromie wewnątrz licznych świątyń greckokatolickich, prawosławnych i rzymskokatolickich.”

Rok 2023, któremu ten artysta patronuje, obfituje w liczne wydarzenia kulturalne upamiętniające jego postać, zaplanowane w całym kraju. 
Jednym z nich jest wystawa zorganizowana przez Fundację Akademia Jana Lubrańskiego w poznańskim Muzeum Archidiecezjalnym. Otwarta w kwietniu, nosi nazwę - “Jerzy Nowosielski - Ikona i abstrakcja”. “Ikony Nowosielskiego rzadko były prezentowane w przestrzeniach galeryjnych i na muzealnych wystawach, a jeżeli były, to właśnie tylko w sąsiedztwie abstrakcji - piszą organizatorzy. „Od dawna zauważyłem i ciągle w tym się utwierdzam – pisał sam autor – że ikona wyjątkowo silnie przemawia w towarzystwie obrazów abstrakcyjnych”. Tę „dwujęzyczność” Nowosielskiego, uprawiającego równolegle abstrakcję i malarstwo figuratywne, łączącego formę sztuki współczesnej z głęboką treścią sztuki sakralnej, możemy podziwiać i kontemplować na poznańskiej wystawie w Galerii Akademii Lubrańskiego.”

Ikony prezentowane na wystawie, pochodzą z cerkwi prawosławnej w Krakowie, z katedry greckokatolickiej we Wrocławiu, ośrodków rzymskokatolickich - z opactwa benedyktyńskiego w Tyńcu, parafii prowadzonej przez wspólnotę Chemin Neuf w Warszawie - Wesołej, co doskonale oddaje przekonanie artysty, że ikona, która  wywodzi się ze wspólnej tradycji chrześcijaństwa pierwszych wieków - jest miejscem ekumenicznym, miejscem spotkania  i dzięki temu jest/ może być elementem jednoczącym Kościół. Na wystawie prezentowane są także obiekty wypożyczone od prywatnych kolekcjonerów, oraz muzeów,  na co dzień niedostępne dla zainteresowanych kontemplacją dzieł Nowosielskiego w oryginale. 

Wystawie towarzyszy pięknie wydany, bogato ilustrowany katalog, który zawiera zdjęcia i opisy 46 prezentowanych prac Nowosielskiego, a także teksty analizujące twórczość artysty - „(Nie)ortodoksja Nowosielskiego” Jerzego Stranza, „Malarska dwujęzyczność Jerzego Nowosielskiego. Związki między abstrakcją a ikoną” Krystyny Czerni oraz zapis rozmowy Iwony Lubej z Anną Kruszyńską „Twórczość Jerzego Nowosielskiego zrodzona z rozdarcia”.

Jerzy Nowosielski otrzymał również pośmiertnie medal Divinis et Humanis nadawany przez Fundację Jana Lubrańskiego, za wybitne osiągnięcia w przestrzeni kultury, sztuki, nauki, spraw społecznych oraz humanistycznych i religijnych, za wiedzę, fantazję, wyobraźnię i postawę przekraczające to, co zwykłe, oczywiste i powszechne, za łączenie spraw „ziemskich i boskich”, w szczególności: za wybitne osiągnięcia w przestrzeni malarstwa, filozofii, teologii, pedagogiki i teorii sztuki, za łączenie sacrum i profanum, figuracji i abstrakcji, kulturowych tradycji Wschodu i Zachodu, za malarstwo będące „kolorową kontemplacją”, za głębokie intuicje ekumeniczne i dialogiczne, za to, że w czasach gdy kultura niechętnie pyta o sens życia i śmierci, a ubóstwia płytkie ekscentryzmy, jego malarstwo i myśli mogą okazać się zbawienne.

Wywiad z ks. dr Jerzym Stranzem dyrektorem Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu - Wielkopolska Warta Poznania: Nowosielski - ikona i abstrakcja (20.04.2023) (tvp.pl)

Więcej na temat Fundacji Akademia Jana Lubrańskiego i organizowanych przez nich wydarzeniach można dowiedzieć się na stronach:

Fundacja Akademia Jana Lubrańskiego | Facebook

Akademia Lubrańskiego (akademialubranskiego.pl)

Akademia Lubrańskiego - YouTube

Fundacja Akademia Lubrańskiego (@fundacja_akademia_lubranskiego) • Zdjęcia i filmy na Instagramie